Potrzeba napisania tego artykułu wynikła z lektury niektórych komentarzy do moich artykułów. Nie mam zamiaru zanudzać teorią o technikach budowania zespołu, ale widzę potrzebę podkreślenia dwu, bardzo ważnych cech skutecznego zespołu i jego lidera.
Istnieją oczywiście rożne teorie na ten temat. Pamiętamy z „mrocznych” czasów przekonanie, że jedynie jedność myśli i działań daje społeczeństwu siłę. Czy jakoś tak. Przyznam, że słabo się czuję w cytowaniu komunistycznych frazeologizmów. Ale chodziło wtedy o to, żeby zespół był jak najbardziej jednolity. A lider musiał być wszechwiedzący, a ta wiedza była „jedyna słuszna”. I pewnie to był jeden z poważniejszych powodów dla których upadł tamten system.
Dziś, budując zespół, należy dobierać ludzi jak najbardziej różnych. Inaczej – dopełniających się. A samo budowanie zespołu często odbywa się bez wymiany osób. Bo zadaniem osoby zarządzającej jest „jedynie” wyznaczanie celów, przypisywanie zadań adekwatnych do umiejętności osób, motywowanie, weryfikacja i rozliczanie. Czasem trzeba oczywiście łagodzić konflikty, rozsądzać spory. A sam lider nie musi wcale być alfą i omegą. Musi się za to otoczyć specjalistami z różnych dziedzin.
Tyle, że musi umieć ich słuchać. Umiejętność słuchania to nie tylko modna ostatnio empatia. Kojarzona najczęściej z grzecznym potakiwaniem główką czy poklepywaniem rozmówcy. I postępowanie potem według własnego uznania. To przede wszystkim umiejętność szanowania innych poglądów i gotowość do zmiany własnego stanowiska w danej sprawie, po zapoznaniu się z kontrargumentami. Ale jak rozpoznać lidera?
Najłatwiejszym „wskaźnikiem” jest zawsze umiejętność dzielenia się sukcesem i wskazywanie bezpośrednich autorów sukcesów. W przeciwieństwie do uzurpatora, który bacznie dba, żeby wszystkie korzystne zjawiska były kojarzone z jego osobą. I odwrotnie – lider potrafi przyznać się do porażki, a nawet wziąć na siebie winę za błąd podwładnego. Nie stara się wskazać kozła ofiarnego. Prawdziwy lider woła zawsze „za mną” a nie „naprzód”. Nie boi się przyznać, że się na czymś nie zna, potrzebuje konsultacji czy musi „doczytać”. Uzurpator zawsze wie wszystko najlepiej i bez zastanowienia.
No i bardzo ważna cecha lidera. Traktuje zwalnianie ludzi jako własną porażkę. Pierwszym odruchem, gdy dana osoba się nie sprawdza, jest zawsze radzenie sobie z przyczynami takiego stanu rzeczy. Jeżeli to nie pomaga, szuka lepszego miejsca w organizacji, w którym dana osoba będzie miała okazję lepiej wykorzystać swoje umiejętności. Wychodzi bowiem z założenia, że nie ma ludzi bezwartościowych, a każdy jest mistrzem w jakieś dziedzinie.
Lider ma prawdziwe efekty. Dlatego jest szanowany za to co potrafi, a nie za to, jakie piastuje stanowisko.